Μια ενδιαφέρουσα και άκρως αποκαλυπτική αντιπαράθεση για την κατάσταση στον ΟΚΑΝΑ στην εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ"

Μια ενδιαφέρουσα και άκρως αποκαλυπτική αντιπαράθεση για την κατάσταση στον ΟΚΑΝΑ 

Η μαγική εικόνα του ΟΚΑΝΑ

30 Νοεμβρίου 2018

Τον Μάρτιο του 2017, ο υπουργός Υγείας κ. Ξανθός παρουσιάζοντας τον απολογισμό του ΟΚΑΝΑ για τη διετία 2015-2016 ανακοίνωσε «αύξηση του προϋπολογισμού το 2016, από 21 εκατ. ευρώ που ήταν τα προηγούμενα χρόνια και μόλις κάλυπτε τις ανάγκες μισθοδοσίας, σε 26 εκατ., που είναι οι πραγματικές ανάγκες χρηματοδότησης του Οργανισμού. Το 2016 δόθηκαν επίσης 1 εκατ. από το κονδύλι των εγκληματικών ενεργειών και 6 εκατ. για την πληρωμή όλων των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Οργανισμού που είχαν συσσωρευτεί λόγω της διαχρονικής υποχρηματοδότησής του».

Πράγματι, ο ΟΚΑΝΑ, για μία τουλάχιστον πενταετία, χρηματοδοτήθηκε με ποσά κάτω του κόστους μισθοδοσίας των εργαζομένων του, δηλαδή με 18.500.000 το 2012, 18.000.000 το 2013, 20.000.000 το 2014, 21.000.000 το 2015 και όπως προαναφέρεται 33.000.000 συνολικά το 2016.

Στο προλογικό του σημείωμα για τα πεπραγμένα της διετίας 2015-16, ο πρόεδρος του ΟΚΑΝΑ κ. Ε. Καφετζόπουλος αναφέρει: «Η λίστα αναμονής για θεραπεία στην Αττική, που στην αρχή του 2015 ξεπερνούσε τα 2.500 άτομα, έχει μηδενιστεί όσο γράφονται αυτές οι γραμμές (2017), με το άνοιγμα δύο νέων μονάδων άμεσης πρόσβασης στην Αθήνα».

Στις 26 Ιουνίου του 2017, με ευκαιρία την Παγκόσμια Ημέρα για τα Ναρκωτικά το Διοικητικό Συμβούλιο του ΟΚΑΝΑ ανακοίνωσε: «Σήμερα επετεύχθη ένας στόχος ετών για τον ΟΚΑΝΑ, αφού κλήθηκε για ένταξη στο Πρόγραμμα Υποκατάστασης και ο τελευταίος ασθενής μας, ο οποίος βρισκόταν σε λίστα αναμονής στην Αττική».

Πράγματι, οι θεραπευόμενοι τότε ήσαν 8.418 πανελλαδικά και 109 στις φυλακές (Κορυδαλλού – Πάτρας), ενώ στη λίστα ήταν 311 άτομα εκ των οποίων κανένα στην Αττική.

Τον Οκτώβριο του 2018, στο μηνιαίο newsletter του ΟΚΑΝΑ καταγράφεται ότι οι θεραπευόμενοι είναι 7.984 πανελλαδικά και 94 στις φυλακές (Κορυδαλλού – Πάτρας), ενώ στη λίστα είναι 936 άτομα εκ των οποίων 498 στην Αττική και 513 στις φυλακές! Νομίζω ότι οι απορίες είναι εύλογες:

1. Γιατί μειώνεται συνεχώς ο αριθμός των θεραπευομένων από 9.878 το 2013, σε 7.984 σήμερα;

2. Γιατί η λίστα αναμονής στις φυλακές είναι σήμερα 513 άτομα;

3. Γιατί η λίστα αναμονής στην Αττική μετά τον μηδενισμό της, που διήρκεσε μόλις έναν μήνα, ξαναδημιουργήθηκε με 498 άτομα στην Αττική και άλλα 438 στην υπόλοιπη Ελλάδα;

4. Γιατί συμβαίνουν αυτά δεδομένου ότι, όπως δηλώνει ο κ. Καφετζόπουλος, στις 26 Νοεμβρίου 2018 στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», «λεφτά υπάρχουν»;

Μήπως οι καθημερινές αρνητικές ειδήσεις που αναφέρονται σε χρήστες ναρκωτικών και αφορούν πολλά σημεία της Αθήνας συνδέονται με όλα τα παραπάνω; Μήπως χρειάζονται τομές στον χώρο των εξαρτήσεων, τομές που απαιτούν τόλμη και πολιτική βούληση; Αφού λεφτά υπάρχουν, ας βρούμε και τις λύσεις.

Η Μένη Μαλλιώρη είναι καθηγήτρια Ψυχιατρικής ΕΚΠΑ στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο

Διάλογος για τον ΟΚΑΝΑ

TANEA Team7 Δεκεμβρίου 2018 | 05:00

Ενας διάλογος μέσω της εφημερίδας «ΤΑ ΝΕΑ» εκτυλίσσεται τις τελευταίες ημέρες σχετικά με τη λίστα αναμονής για την ένταξη των χρηστών σε Μονάδες Υποκατάστασης. Αφορμή στάθηκε σχετικό ρεπορτάζ που δημοσιεύτηκε στις 24 Νοεμβρίου, με τίτλο «Πεθαίνουν οι χρήστες, μικραίνουν οι λίστες». Η καθηγήτρια Ψυχιατρικής ΕΚΠΑ Μένη Μαλλιώρη, σε άποψή της που δημοσιεύτηκε στις 30 Νοεμβρίου, εξέφρασε ερωτηματικά σχετικά με την επανεμφάνιση της λίστας.

Το ΔΣ του ΟΚΑΝΑ με επιστολή του απαντά στις αιτιάσεις της καθηγήτριας Ψυχιατρικής και πρώην προέδρου του Οργανισμού, εστιάζοντας στα σημαντικά βήματα προόδου που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια. Η Μένη Μαλλιώρη εντούτοις σε νέα τοποθέτησή της διευκρινίζει ότι το ζητούμενο δεν είναι η αποδόμηση των προσπαθειών του Οργανισμού αλλά η επισήμανση προβλημάτων που επιζητούν λύση.

Η απάντηση του ΟΚΑΝΑ σε δημοσίευμα στη στήλη «Επισκέπτης» της εφημερίδας «ΤΑ ΝΕΑ» με τίτλο «Η μαγική εικόνα του ΟΚΑΝΑ»

Αθήνα, 04/12/2018

Η κυρία Μένη Μαλλιώρη, μέσα από κάποιους αριθμούς, επιχειρεί να αποδομήσει μια εικόνα του Οργανισμού που λειτουργεί για πρώτη φορά χωρίς χρέη, που έχει απορροφήσει σε διαχειρίσιμους αριθμούς τη λίστα αναμονής, που έχει στρέψει τις προσπάθειές του στην αύξηση της ποιότητας των υπηρεσιών του με στόχο την απεξάρτηση και την κοινωνική επανένταξη των θεραπευομένων του.

Η κυρία Μαλλιώρη αναφέρει ότι το 2013 οι θεραπευόμενοι ήταν 9.878, ενώ τον Οκτώβριο του 2018 ήταν 7.984. Ο πρώτος αριθμός αφορά το σύνολο των θεραπευομένων, όπως αναφέρονται στην ετήσια έκθεση του ΕΚΤΕΠΝ και αποτυπώνει το ετήσιο σύνολο των εξυπηρετηθέντων, όπως διαφαίνεται στο σχετικό σχήμα. Ο δεύτερος αφορά τη δύναμη των προγραμμάτων υποκατάστασης σε μια δεδομένη στιγμή, όπως καταγράφεται στα μηνιαία δελτία του ΟΚΑΝΑ, χωρίς τις επανεισαγωγές όλου του χρόνου. Ο ετήσιος αριθμός των εξυπηρετουμένων είναι σταθερός τα τελευταία χρόνια, γύρω στα 10.000 άτομα, έως το 2016 (τελευταίο έτος της επεξεργασίας των στοιχείων), και είναι συνήθως κατά 1.000-1.500 μεγαλύτερος από τη δύναμη που καταγράφει ο ΟΚΑΝΑ στα μηνιαία δελτία του. Αρα λοιπόν οι δύο αριθμοί δεν αποτυπώνουν τα ίδια δεδομένα και η σύγκρισή τους δεν μπορεί να αποτυπώσει διαφορές δυναμικότητας ή θέσεων θεραπείας.

Αυτό που πρέπει να σημειώσουμε είναι ότι παρά την απορρόφηση της λίστας ο αριθμός των θεραπευομένων μένει σταθερός, γεγονός που σημαίνει ότι τα νέα αιτήματα για θεραπεία μειώνονται. Αυτή η πτωτική τάση καταγράφεται σε όλα τα θεραπευτικά προγράμματα και όχι μόνο στον ΟΚΑΝΑ. Ετσι, από την περίοδο 2008-2011, κατά την οποία οι νέες εισαγωγές και οι επανεισαγωγές κυμαίνονταν από 5.000 έως 6.000 άτομα, το 2015 και το 2016 ο αριθμός αυτός έχει μειωθεί στα περίπου 4.000 άτομα, παρά την αύξηση της δυναμικότητας των προγραμμάτων. Αυτή η πτωτική τάση αντανακλά τη μείωση του αριθμού των προβληματικών χρηστών ηρωίνης και όχι κάποια ανεπάρκεια του θεραπευτικού συστήματος. Αυτό επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην τρίτη θέση στην Ευρώπη ως προς την κάλυψη των χρηστών σε θεραπεία, από τις τελευταίες που βρισκόταν πριν από 15 χρόνια. Η διαφαινόμενη σταθερότητα στον αριθμό των εξυπηρετούμενων χρηστών και η μείωση των νέων εισαγωγών οφείλονται στο ότι το 70% των χρηστών βρίσκεται ήδη σε κάποιο θεραπευτικό πρόγραμμα, με τον μέσο ευρωπαϊκό όρο να κυμαίνεται γύρω στο 50%.

Η λίστα αναμονής στην Αττική, από περίπου 4.000 άτομα που ήταν το 2008, έπεσε στα 2.500 άτομα το 2012 και έκτοτε παρέμεινε σχεδόν σταθερή έως το 2015, για να μειωθεί στα 277 άτομα στο τέλος του 2017, ενώ περίπου ο ίδιος αριθμός καταγράφεται και στα τέλη του 2018. Ο μηδενισμός της λίστας το καλοκαίρι του 2017, μετά τη λειτουργία των δύο νέων Μονάδων Αμεσης Πρόσβασης, δεν μπόρεσε να διατηρηθεί λόγω του ότι όσο αυξάνεται η παροχή υπηρεσιών τόσο αυξάνεται και η ζήτηση από τους χρήστες, ιδίως από αυτούς που είχαν κληθεί και δεν προσήλθαν, πράγμα που είναι επιθυμητό και μας υποχρεώνει σε πρόσθετες ενέργειες. Στόχος μας είναι η κάλυψη όλου του πληθυσμού των χρηστών με την αύξηση της παροχής αξιόπιστων και ποιοτικών υπηρεσιών, αλλά πρέπει να σημειώσουμε ότι όλα αυτά γίνονται σε ένα περιβάλλον στο οποίο ο αριθμός των γιατρών μειώθηκε λόγω αποχωρήσεων με την εφαρμογή του νέου ασφαλιστικού συστήματος, ενώ συνεχώς προκηρύσσονται θέσεις οι οποίες δεν πληρούνται.

Δεν πρόκειται λοιπόν για κάποια «μαγική» εικόνα αλλά για μια προσπάθεια όλων των τελευταίων ετών που έχει αποδώσει αποτελέσματα. Η κυρία Μαλλιώρη λοιπόν, δύο φορές Πρόεδρος του ΟΚΑΝΑ, θα έπρεπε να διαβάζει καλύτερα τους αριθμούς και να ερμηνεύει δείκτες και όχι νούμερα. Γνωρίζει εξάλλου καλύτερα από τον καθένα τις δυσκολίες και τα προβλήματα που πρέπει να ξεπεραστούν κάθε φορά για την επίτευξη ενός στόχου. Τα προγράμματα υποκατάστασης στις φυλακές, για παράδειγμα, για τα οποία η ίδια αγωνίστηκε να εφαρμοστούν, λειτουργούν στην πράξη μόνο για λίγες ώρες την ημέρα. Από την ίδρυσή τους λοιπόν, καθώς και στην παρούσα φάση, έχουν περιορισμένη δυναμικότητα, ενώ τα αιτήματα για ένταξη σε αυτά συνεχώς αυξάνονται, αντανακλώντας πιθανόν όχι πραγματικές ανάγκες των φυλακισμένων, αλλά τα πλεονεκτήματα που παρέχει η ένταξη για την ευνοϊκή μεταχείριση των φυλακισμένων.

Ο ΟΚΑΝΑ, ως ο μεγαλύτερος φορέας για την αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών στη χώρα μας, με την αναδιάρθρωση των δομών και των υπηρεσιών του, συμβάλλει στη συντονισμένη προσπάθεια για το δικαίωμα των εξαρτημένων σε καθολική, ισότιμη και δωρεάν πρόσβαση σε αξιόπιστες και ποιοτικές υπηρεσίες. Πολλές από τις καινοτόμες προσπάθειες μπορεί να μην αποτυπώνονται ακόμα σε αριθμούς, αλλά αλλάζουν βαθμιαία τον χαρακτήρα και τον στόχο της θεραπείας, καλύπτοντας ένα μεγάλο φάσμα αναγκών, όπως η ίδρυση μονάδων εντατικής ψυχοκοινωνικής υποστήριξης και κοινωνικής επανένταξης, η επανασύνδεση με το εκπαιδευτικό σύστημα μέσω της λειτουργίας των Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας στον ΟΚΑΝΑ, η συνεχής εκπαίδευση του προσωπικού, τα προγράμματα δημιουργικής απασχόλησης και επιμόρφωσης, οι υπηρεσίες νομικής υποστήριξης και η στήριξη δράσεων κοινωνικής οικονομίας. Ταυτόχρονα ο ΟΚΑΝΑ συμβάλλει και στην προστασία της Δημόσιας Υγείας, συμμετέχοντας μαζί με άλλους φορείς και την Τοπική Αυτοδιοίκηση σε παρεμβάσεις μείωσης της βλάβης, που έχουν ως στόχο τόσο τη μείωση των θανάτων και της νοσηρότητας ή της μετάδοσης λοιμωδών νοσημάτων όσο και την ανακούφιση του κέντρου της Αθήνας και άλλων πόλεων από τις παρενέργειες της χρήσης και της εμπορίας ναρκωτικών ουσιών.

ΟΚΑΝΑ
Η επανατοποθέτηση της Μένης ΜαλλιώρηΑθήνα, 05/12/2018

Μόνο έκπληξη προκαλεί η απάντηση του ΟΚΑΝΑ. Μακριά από εμένα η πρόθεση αποδόμησης της εικόνας του Οργανισμού. Εχοντας διατελέσει δύο φορές Πρόεδρός του, 6 συνολικά έτη, όχι μόνο νιώθω στενά συνδεδεμένη με αυτόν, αλλά παράλληλα έχω μάθει να διαβάζω και να ερμηνεύω αριθμούς και δείκτες. Η διαχρονική μου στάση καταδεικνύει ότι οι απόψεις μου κοινοποιούνται σπάνια και μόνο όταν υπάρχει σοβαρός λόγος. Συνεπώς:

Να αναγνωριστεί η επαρκής χρηματοδότηση που δίνει την ευκαιρία να λειτουργεί ο Οργανισμός για πρώτη φορά χωρίς χρέη. Το 2010 τα χρέη προηγούμενων ετών ήταν 53.000.000 και την τριετία 2010-2013 (επί θητείας μου) όχι μόνο μειώθηκαν δραστικά, αλλά δημιουργήθηκαν 33 νέες θεραπευτικές μονάδες πανελλαδικά. Τολμώ να πω ότι, όλοι μαζί τότε, πετύχαμε ένα θαύμα σε εποχή οικονομικά δύσκολη. Ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος της σημερινής διοίκησης το γνωρίζουν καλά, μιας και ήταν τότε εργαζόμενοι στον ΟΚΑΝΑ και συνοδοιπόροι… στα δύσκολα.

Να προβληθεί ότι «η Ελλάδα βρίσκεται στην τρίτη θέση στην Ευρώπη ως προς την κάλυψη των χρηστών σε θεραπεία», κάτι που κατακτήθηκε τα έτη 2012-2013 και χαίρομαι που διατηρείται.

Να αναφερθεί ότι ο ΟΚΑΝΑ στρέφει τις προσπάθειές του «στην αύξηση της ποιότητας των υπηρεσιών» καθώς δεν έχει πλέον το δύσκολο έργο ένταξης 5.000 χρηστών σε θεραπεία γιατί αυτό έγινε το διάστημα 2011-12.

Ομως επιμένω, πρέπει:

Να αναφερθεί ότι ο αριθμός των θεραπευομένων έχει φθίνουσα πορεία, δεδομένου ότι τον Δεκέμβριο του 2014 ήταν 8.426 άτομα σε θεραπεία, ενώ τον Οκτώβριο του 2018, 7.984.

Να αναφερθεί ότι η λίστα αναμονής σήμερα είναι πάνω από 800 άτομα, δηλαδή μεγαλύτερη των 277 ατόμων που αναφέρει η επιστολή του ΟΚΑΝΑ. Αν οφείλεται πράγματι στην έλλειψη γιατρών, να αναζητηθεί αποτελεσματική λύση.

Να επισημανθεί ότι ο Οργανισμός δεν έχει ξαναλειτουργήσει τον χώρο εποπτευόμενης χρήσης «ΟΔΥΣΣΕΑΣ».

Να κοινοποιηθεί ότι κανείς από τη νυν Διοίκηση του Οργανισμού δεν απάντησε στο αν οι θεραπευτικές μονάδες είναι «γυψοσανίδες», όπως επανειλημμένα έχει αναφερθεί δημόσια.

Να σχολιασθεί ότι τα προγράμματα υποκατάστασης στις φυλακές λειτουργούν μόνο για λίγες ώρες την ημέρα, ενώ τα αιτήματα για ένταξη σε αυτά συνεχώς αυξάνονται.

Η Μένη Μαλλιώρη είναι καθηγήτρια Ψυχιατρικής ΕΚΠΑ στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο